O Gospodarce Obiegu Zamkniętego, roli zagospodarowania odpadów oraz prawidłowego projektowania produktów a także świadomości konsumentów rozmawiano podczas 24. debaty Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022.
Paneliści:
Anna Borys, Dyrektor ds. korporacyjnych, McDonalds Polska
Damian Kołakowski, Dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska, GZM
Piotr Bruździak, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu, Stena Recycling
Robert Chciuk, Dyrektor, Ministerstwo Klimatu
Kamil Wyszkowski, Przedstawiciel Krajowy i Prezes Rady UN Global Compact Network Poland
Moderator: Jakub Pawłowski, dziennikarz, publicysta
Dyskusja przede wszystkim toczyła się wokół tego, jak wygląda Gospodarka Obiegu Zamkniętego w gospodarce państwowej oraz wewnątrz pojedynczych przedsiębiorstw. Ważną kwestią okazało się też projektowanie odpadów jako element odpowiedzialności biznesu za dbanie o środowisko. Dużo uwagi poświęcono też świadomości konsumenckiej.
PRÓBA DEFINICJI GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO
Pierwszym punktem poruszonym w dyskusji była próba definicji GOZ – Gospodarki Obiegu Zamkniętego – z różnych perspektyw. Jako pierwsza wypowiedziała się Anna Borys:
- Dla nas, w McDonalds, Gospodarka Obiegu Zamkniętego oznacza, że odpady nie są odpadami – traktujemy je jako cenne surowce, które następnie wykorzystujemy dalej, nadajemy im nowe życie.
Wytłumaczyła w jaki sposób wygląda ten proces:
- W naszym przypadku dotyczy to przede wszystkim naszego podejścia do opakowań jednorazowych i polega na na wypracowaniu innowacyjnej technologii, dzięki której możemy przetwarzać wszystkie nasze odpady oparte na papierze na inne produkty: są to zazwyczaj ręczniki papierowe i papier toaletowy. Te produkty wracają następnie do naszej restauracji i obecnie pracujemy nad tym, by móc przetwarzać je dalej.
Podkreśliła, że stosują specjalnie zaprojektowaną technologię, która pozwala przetwarzać opakowania zabrudzone, których w innym wypadku pewnie nie byliby w stanie przetwarzać.
Damian Kołakowski stwierdził, że samorząd definiuje GOZ inaczej niż korporacje:
- Z punktu widzenia samorządowego GOZ to poziomy recyklingu, czyli zawrócenie materiałów z powrotem do gospodarki. Tutaj widzimy synergię działania: z jednej strony władzy, rządu i samorządu, z drugiej strony biznesu, bez którego GOZ się na pewno nie uda, i z trzeciej strony mieszkańców i konsumentów.
W skrócie określił:
- GOZ to przede wszystkim szansa na poprawę środowiska, w którym żyjemy.
Piotr Bruździak zauważył, że GOZ doskonale opisuje to, co się zmieniło w samym postrzeganiu tego procesu.
- Jeszcze kilka lat temu dość powszechnie mówiliśmy o śmieciach. Od dłuższego czasu mówimy o odpadach – w tej chwili to już nie odpady, ale cenne surowce, które służą do produkcji nowych produktów.
Zwrócił uwagę, że proces GOZ nie zaczyna się dopiero po wyrzuceniu produktu
- Początek GOZ jest już na etapie projektowania produktu. Być może zostaną w nim uwzględnione materiały pochodzące z recyklingu, po drugie zastanawiamy się, czy jeżeli użyjemy pewnych materiałów, to będą mogły być ponownie przetworzone.
GOZ A KONCEPCJA LINEARNA
Jako kolejny wypowiadał się Robert Chciuk:
- GOZ to pewna koncepcja gospodarcza, wielowątkowa.Ta koncepcja jest przeciwieństwem przez wiele lat praktykowanej koncepcji linarnej. W niej mieliśmy do czynienia z produktem, który potencjalny klient po zużyciu wyrzucał. Obecna koncepcja mówi: zakup, jak najdłużej użytkuj, oddaj i jeszcze zyskaj. Te wszystkie cztery aspekty całkowicie odwracają proces zagospodarowania odpadów.
Kamil Wyszkowski zwrócił szczególną uwagę na kwestię projektowania produktów:
- Dobre zaprojektowanie rzeczy, która powinna później powrócić do obiegu, to kluczowy element. Jeśli tego nie zrobimy to tworzymy później dużo problemów.
Stwierdził, że Gospodarka Obiegu Zamkniętego nie funkcjonuje jeszcze w skali światowej:
- Z punktu widzenia ONZ nie radzimy sobie zupełnie z GOZ globalnie. Patrząc na nadprodukcję odpadów, szczególnie plastiku, mamy tu globalny dramat. (…) Stąd inicjatywa ONZ Stop Plastic Pollution. Powstała głównie dlatego, że zjawisko GOZu ma dziury, nie radzimy sobie z łańcuchem globalnym, który byłby w stanie zabezpieczyć właściwe zagospodarowanie odpadów.
Poinformował, że w sumie od 1950, czyli od momentu gdy ludzkość zaczęła tworzyć plastik masowo, powstało go już 8,4 mld ton.
Następnie dyskusja przeszła w stronę rozważań na temat tego, co jest trudniejsze z perspektywy GOZ: odpowiednie wytworzenie produktu czy zagospodarowanie odpadu?
TRUDNOŚCI W ZAGOSPODAROWANIU ODPADÓW
Anna Borys zdecydowanie wskazała na zagospodarowanie odpadów. Stwierdziła, że jest ono bardziej energochłonne, bo jest po prostu nowością:
- Zagospodarowanie odpadów jest procesem znacznie bardziej złożonym i wymaga więcej innowacji, często szukania nowych rozwiązań. Jeśli chodzi o produkcję mamy z nią do czynienia od dziesięcioleci, natomiast tutaj musimy zaangażować nowe zasoby i pracować nad nowym podejściem.
Zauważyła też, że w kwestii zagospodarowania odpadów wyjątkowo ważna jest odpowiednia logistyka.
Damian Kołakowski również podkreślił trudności związane z trudności związane z zagospodarowaniem odpadów:
- W Polsce z tzw. “żółtego worka” tylko 40% nadaje się do recyklingu i ma jakąś wartość handlową, pozostała część jest tylko problemem. Można to spróbować odzyskać w instalacjach w instalacjach termicznego przetwarzania odpadów komunalnych w ramach zamknięcia systemu.
Zaznaczył, że nie jesteśmy w stanie zrezygnować z tego rodzaju instalacji:
- W Polsce nie uciekniemy od instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych bo zawsze pozostanie jakaś frakcja resztkowa, którą będzie można tylko albo poddać składowaniu albo przekształcić na energię.
Przypomniał też, że recyklaty też mogą być wykorzystane tylko określoną ilość razy, bo połączenia polimerowe ulegają rozkładowi. Pochylił się też nad kwestią marnowania żywności i bioodpadów, skutecznej zbiórki odpadów komunalnych w gminach oraz problemu z segregacją selektywną:
- Selektywna zbiórka w Polsce teoretycznie obowiązuje od 2013 r. a w praktyce wiemy jak wygląda. Tylko 30% odpadów jest segregowana selektywnie, reszta trafia na instalację, a nawet najlepsza instalacja jest w stanie wysegregować tylko kilkanaście procent.
Piotr Bruździak odniósł się do doświadczeń firmy Stena Recycling, którą reprezentuje:
- Prowadzimy usługi dla biznesu, świadczymy usługi kompleksowego zarządzania odpadami, które powstają w przedsiębiorcach. Działamy w Polsce ok 20 lat. Kiedyś klient oczekiwał tylko zabrania odpadów. (…) Dzisiaj od klientów słyszymy coraz częściej że chcą zwiększyć poziom recyklingu i rozmawiać o tym, jak ograniczyć ilość odpadów. Jednocześnie sami aktywnie wychodzimy z tego typu kwestiami do klientów.
Zauważył, że sam proces gospodarowania jest integralną częścią procesu produkcyjnego:
- Trzeba zacząć się zastanawiać już przy produkcji, co zrobić, żeby było mniej odpadów i żeby zwiększyć ilość komponentów, które będą mogły być recyklingowane, ponownie użyte.
Uważa, że projektowanie dla recyklingu zdecydowanie zyska na znaczeniu.
ROLA PROJEKTOWANIA PRODUKTU
Robert Chciuk poparł swojego przedmówcę:
- Z punktu widzenia logiki i skutku ważniejsze jest projektowanie, bo będzie definiować kolejne ogniwo łańcucha.
Kamil Wyszkowski był podobnego zdania:
- Niewłaściwe projektowanie i brak refleksji nad nim to jest grzech pierworodny każdego z produktów.
Stwierdził, że największy problem mamy z tymi frakcjami odpadów, które są jednorazowe, czyli już na poziomie produkcji wiadomo, żę będą wykorzystane tylko raz. Odniósł się również do dużych problemów środowiskowych związanych z przemysłem tekstylnym:
- 35% plastiku w oceanach pochodzi z mikroplastiku, co jest efektem prania ubrań z poliestru. 10% emisji dwutlenku węgla to sektor tekstylny. 20% wszystkich ścieków na świecie to sektor tekstylny. Nadprodukcja ubrań też jest ogromna.
Pod koniec dyskusja przeszła do kwestii roli biznesu i odpowiedzialności za to, co się projektuje i jak tym zarządza. Anna Borys odniosła się też do roli edukacji klienta: mówiła, że na początku np. recykling w McDonalds nie spotkał się z zachwytem, bo ludziom było wygodniej wrzucić wszystko do jednego kosza. Mimo to recykling wprowadzono i teraz ludzie nie tylko segregują, ale też robią to dobrze. Piotr Bruździak natomiast zwrócił uwagę na świadomość konsumentów i ich naciski na biznes, podając informację, że aż 4 na 10 osób mówi, że jeżeli produkt nie może zostać poddane recyklingowi to powinna być zakazana jego produkcja. podsumował:
- Można robić i biznes i zrównoważony rozwój.
MIĘDZYNARODOWY SZCZYT TOGETAIR 2022
Szczyt Klimatyczny odbywa się w dniach 20-21-22 kwietnia, w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW), ul. Dobra 56/66 w Warszawie, a także w dostępnej dla wszystkich w Polsce i Europie przestrzeni online.
Wydarzenie, realizowane w formule hybrydowej i transmitowane telewizyjnego studia, oglądać można bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych https://togetair.eu/partnerzy, a także na polskich i belgijskich platformach Linkedin i Twitter – tak, aby nasz głos był słyszany w Europe-Bubble.
W 2022 r. formuła wydarzenia rozszerzona została na poziom międzynarodowy, wzmacniając współpracę na linii Polska – kraje Trójmorza – Unia Europejska. Każdy dzień Szczytu rozpoczyna się panelem prowadzonym w języku angielskim, poświęconym globalnej i europejskiej tematyce.
Organizatorzy międzynarodowego Szczytu Klimatycznego zaprosili również do udziału przedstawicieli ministerstw, samorządy w randze marszałków, przedstawicieli spółek skarbu państwa, organizacji pozarządowych, koncernów międzynarodowych oraz mniejszych firm zaangażowanych w ochronę klimatu. TOGETAIR otrzymał patronat Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli.
Zeszłoroczna edycja była relacjonowana przez brukselski Euractiv.com – zajmujący się polityką europejską, a także bardziej dogłębną analizą polityk UE m.in. w obszarze energii i środowiska. TU znajdą Państwo nasze relacje https://www.euractiv.com/section/energy-environment/opinion/1599823/
Dowiedz się więcej:
Agenda tematyczna TOGETAIR 2022
Facebook https://www.facebook.com/TOGETAIR2022
Twitter https://twitter.com/togetair
LinkedIn https://www.linkedin.com/company/togetair-2020
YouTube TOGETAIR
